Bab Mu'rab Dan Mabni

pengajian Abu Mudi
المعرب والمبني

BAB MU’RAB DAN MABNI



Seperti janji Admin sebelumnya, Admin akan melanjutkan postingan bait Alfiyah Ibnu Malik dalam Bahasa Aceh secara bertahab. oleh karena itu, pada postingan kali ini, Admin akan memposting kelanjutan dari postingan sebelumnya yaitu Muqaddimah dan pembahasan Kalam dalam kitab Alfiyah Ibnu Malik. Semoga Bermanfa'at.
والاسم منه معرب ومبني ... لشبه من الحروف مدني
Teuma Isem Na Geu I’rab Dan Geubina
Karna Sama Dengoen Huruf Hay Saudara
كالشبه الوضعيّ في اسمي جئتنا ... والمعنويّ في متى وفي هنا
Sa Bak Wadha` 2 Bak Isem Bak “Jiktana”
Dan Bak Makna Lage “Mata” Dengoen “Huna”
وكنيابة عن الفعل بلا ... تأثر وكافتقار أصّلا
Teuma Ke-3 Bak Niabah Nibak Pi’e
Tan Beukasan Dengoen ‘Amel Atra Laen
Yang Teuakhir Seurupa Jih Bak Meuhajat
Lage Silat Isem Mausul Hay Sahabat
ومعرب الأسماء ما قد سلما ... من شبه الحرف كأرض وسما
I’rab Isem Dijih Meuchen Lam Sejahtera
Sa Ngoen Huruf Lage “Ardhu” Dengoen “Suma”
وفعل أمر ومضي بنيا ... وأعربوا مضارعا إن عريا
من نون توكيد مباشر ومن ... نون إناث كيرعن من فتن

Fiel Amar Dengoen Madhi Jih Geubina
Dan Mudharek Jih Geui’rab Meunyo Hana
“Nun Tsaqilah” Dan “Khafifah” Bak Jih Jioh
Dan “Nun Inast” Bak “Yaruna” Hana Seuntoh
وكلّ حرف مستحق للبنا ... والأصل في المبنيّ أن يسكّنا
Tiep-Tiep Huruf Jih Mustahak Tok Geubina
Asal Sukon Meunan Hukom Hana Dawa
ومنه ذو فتح وذو كسر وضم ... كأين أمس حيث والسّاكن كم
Na Yang Fatah Na Chit Kasrah Lom Ngoen Dhummah
“Aina Amsi Haitsu” Dan “Kam” Nyan Amtsilah
والرّفع والنّصب اجعلن اعرابا ... لاسم وفعل نحو لن أهابا 
والاسم قد خصّص بالجرّ كما ... قد خصّص الفعل بأن ينجزما

I’rab Na 4 Rafak Nasab Hai Sahabat
Nibak Isem Dengoen Fiel Jih Meusapat
Yang Keu-3 Jar Dijih Khusus Nibak Isem
Sa Ngoen Jazam Khusus Pie Hana Laen
فارفع بضمّ وانصبن فتحا وجرّ ... كسرا كذكر الله عبده يسر 
واجزم بتسكين وغير ما ذكر ... ينوب نحو جاأخو بني نمر

Rafa’ Dhummah Nasab Fatah Jar Ngoen Kasrah
Ban “Zikrullah ‘Abdah Yasur” Ulon Pegah
Jazam Sukon Seulaen Nyan Mandum Naeb
Ban “Ja Akhu” Bani Namir Ingat Beusep
وارفع بواو وانصبنّ بالألف ... واجرر بياء ما من الأسماء أصف
Rafa’ Ngoen “Waw” Nasab Ngoen “Alif” Jar Dengoen “Ya”
Isem Yang Nam Fham Beukeunong Bek Meutuka
من ذاك ذو إن صحبة أبانا ... والفم حيث الميم منه بانا
Ban Lafai “Zu” Meunyo “Saheb” Jikandong Ma’na
Dana Lom “Famu” Nyee Huruf “Mim” Bak Jih Hana
أبٌ أخٌ حمٌ كذاك وهنّ ... والنّقص في هذا الأخير أحسن
 وفي أبٍ وتالييه يندر ... وقصرها من نقصهنّ أشهر
“Abon Akhon Hanon” Meunan Chit Lom “Hanu”
Pih Leubeh Jroh Baca Kuereung Bak Akhe Nyoe
Kuereung Nadir Nibak Akhon 2 Ireng
Qashar Masyhur Nibak Kureng Bek Tapaleng
وشرط ذا الاعراب إن يضفن لا ... للياكجا أخو أبيك ذا اعتلا
Syarat I’rab Isem Yang 6 Hai Meutuah
Phoen Idhafah 2 Bek Ya Mutakallimah
3 Bek Tasghir Beu Mukabbar 4 Beu Mufrad
5 Meuhat Bek Nasaby Hay Sahabat
بالألف ارفع المثنّى وكلا ... إذا بمضمرٍ مضافا وصلا
Isem Tastniyah Beutarafa` Dengoen Alif
Qila Meuceh Isem Mudmar Mudhaf Ilaih
كلتا كذاك اثنان واثنتان ... كابنين وابنتين يجريان
Meunan Qilta Lom “Isnaini” “Istnataini”
Sa Ibnaini Ibnataini Nyan Ka Meuri
وتخلف اليا في جميعها الألف ... جرّا ونصباً بعد فتحٍ قد ألف
Ganto Le “Ya” Bak Bandum Nyan Dari Aleh
Jar Ngoen Nasab On Leueh Fatah Beutapateh
وارفع بواوٍ وبيا واجرر وانصب ... سالم جمع عامرٍ ومذنب
Rafa’ Ngoen “Waw” Geujar Geunasab Dengoen “Ya”
Muzakkar Salem Ban “Amirin” Dan “Muzniba”
2 Bagoe Jeut Tajama’ Keumuzakkar
Yang Phoen Sifeut 2 Jamet Bek Na Ingkar
Syarat Jamet Dijih Alam Lom Berakal
Beumuzakkar Sunyi Tarkib Dan Ta Afai
Syarat sifeut dijih wasaf bak muzakkar
Lom berakal sunyi bak “Ta” meunan khabar
Bak muzakkar dan muannast musawen han
Bab “Fa’ala, Fa’lak, Fa’lana, Fa’laa” tan
وشبه ذين وبه عشرونا ... وبابه ألحق والأهلونا 
أولو وعالمون علّيّونا ... وأرضون شذّ والسّنونا 
وبابه ومثل حين ٍ قد يرد ... ذا الباب وهو عند قوم يطرّد
Serupa dua nyo dan lom hubong lafai “’’isyruna”
Dan mandum bab ‘an “tis’una” dan “ahluna”
“ulu” dan “’alamuna” “’illiyuna”
Dan “aradhuna” nyan yang syazd dan “sinuna”
Dan bab “sanatun” tiep isem yang sulasi
Ganto ngoen “ha” ‘oe lheueh beh lam bek taksiri
Na syit wared bab sinuna lage “hinin”
Lage sininun saboh qawom nyan geupaling
ونون مجموع ٍ وما به ألتحق ... فافتح وقلّ من بكسره نطق
Dum nun jama’ dan yang mulhak bak haqiqat
Dijih fatah dan na kasrah tapi nyan syazd
ونون ما ثنّي والملحق به ... بعكس ذاك استعملوه فانتبه
Nun tastniyah dan yang mulhak dijih ksrah
Teuma fatah na yang baca saboh loghah
ومابتا وألف قد جمعا ... يكسر في الجرّ وفي النّصب معا
Jama’ muannast “aleh” ngoen “ta” jieh geusoem
Nasab dan jar dengoen kasrah wahe kawom
كذا أولات والذي اسماً قد جعل ... كأذرعات فيه ذا أيضاً قبل
Di ulatu yang mulhak pieh geupeuroeh
Tiep-tiep isem lage “azdri’at” pih bak jioh
وجرّ بالفتحة ما لا ينصرف ... ما لم يضف أو يك بعد أل ردف
Jar ngoen fatah bandum isem tegah saraf
“al-“ ma’rifah bak ji tamoeng dan bek mudhaf
واجعل لنحو يفعلان النّونا ... رفعا وتدعين وتسألونا 
وحذفها للجزم والنّصب سمه ... كلم تكوني لترومي مظلمه
“Yaf’alani” Raf’ Ngoen “Nun” Fie Yang Limong
Dan “Tad’ina” “Tasaluna”Pih Jitamong
Nasab Jazam “Nun” Jih Geuboh Jeut Keulageum
“Lam Takuny” “Tarumy Madhlamah” Geukheun
وسمّ معتلا ً من الأسماء ما ... كالمصطفى والمرتقى مكارما
Isem Mu;Tal Beutapenan Hay Meutuah
Bak Mustafa Dan Murtaqi Nyan Amsilah
فالأوّل الإعراب فيه قدّرا ... جميعه وهو الذي قد قصرا
Contoh Yang Phon Jih Geui’rab Geuteukeudi
Bak Ban Bandum Isem Maqsur Beutaturi
والثاني منقوصّ ونصبه ظهر ... ورفعه ينوي كذا أيضا يجر
Yang Kedua Isem Manqus Beuna Faham
Rafa` Ngoen Jar Hana Lahe Nasab Jih Trang
وأيّ فعل ٍ آخرّ منه ألف ... أو واو او ياءّ فمعتلا ًّ عرف
Bandum Pie Yang Akhe Jih Huruf “Aleh”
Ato “Waw Ya” Nan Jih Mu`Tal Beutapateh
فالألف انوفيه غير الجزم ... وأبد نصب ما كيدعو يرميو
الرفع فيهما انوواحذف جازما ... ثلاثهنّ تقض حكما لازما
Mu’tal Aleh Geuteukeudi Yang Koen Jazam
“Yad’u Yarmy”Nasab Lahe Beuna Tafham
Wate Rafa’ Ban 2 Jih Geuteukeudi
Geuboh Akhe Wate Jazam Meunan Rawi

Sekian, Terima Kasih

Post a Comment

3 Comments